رسانه موجان

با انتخاب درست مواد غذایی قادر خواهید بود عادات غذایی نادرست و افزایش وزن خود را کنترل کنید. به دنبال آن هم چنین می توانید احساس آرامش، سطح انرژی بالاتر و آگاهی نسبت به غذایی که میخورید را تجربه کنید. در سال های اخیر توجه به روانشناسی غذا و عادت های آن بسیار پر رنگ تر شده است. چرا که با هدف تمرکز بر رفتارهای روان شناختی، میتوان به درک درستی از عادات نادرست غذایی رسید.

روانشناسی غذا چیست؟

آنچه میخوریم بر احساس ما تاثیر میگذارد. غذا میتواند حال ما را خوب کند و با طعم و مزه های فوق العاده ای که دارد بدن ما را تغذیه کند. اما همیشه عدم تعادل در خوردن و انتخاب وعده های غذایی، کیفیت و سلامتی بدن را تحت تاثیر قرار میدهد. و این به نوبه خود منجر به ایجاد احساسات منفی بدن نسبت به غذا میشود.

زمانی که یاد بگیرید چگونه انتخاب های سالم تر و آگاهانه تری داشته باشید، می توانید پرخوری و به دنبال آن افزایش وزن خود را کنترل کنید. با کنترل اشتهای خود هنگام غذا خوردن میتوانید احساس آرامش، انرژی و هشیاری بالایی را تجربه کنید. به طور کلی غذاهای ناسالم که ریشه در عادات غذایی افراد دوانده اند شامل موارد زیر هستند.

• افزایش سطح انرژی و هوشیاری
• ایجاد رابطه بهتر با عادات غذایی
• بهبود سلامت
• حرکت و جنب و جوش بیشتر

چه عواملی بر رفتارهای غذایی ما تأثیر می گذارد؟

کارشناسان و متخصصین حوزه غذا معتقدند عوامل زیادی در انتخاب غذا و عادات غذایی افراد تاثیر گذارند. این عوامل شامل فاکتورهای زیر میشود.

• فرهنگی
• اجتماعی
• خانوادگی
• شخصی
• روانشناسی
• اقتصادی

بسیاری از مردم از غذا به عنوان مکانیسمی برای مقابله با احساساتی مانند استرس، خستگی، اضطراب و یا حتی طولانی تر کردن احساس شادی و خوشحالی خود استفاده میکنند. لازم است بدانید که این رویکرد شاید در کوتاه مدت بتواند کمک کننده باشد. اما در اغلب موارد منجر به بروز احساسات منفی مانند پشیمانی و گناه میشود و حتی آنها را نیز تشدید میکند. شاید یکی از مهم ترین دلایل آن این است که افراد احساس منفی را از بین نمیبرند و درصدد رفع آن برنمی آیند. علاوه بر این تصویر بعد از افزایش وزن و تاثیرات مخرب آن در ذهن افراد، دچار خدشه خواهد شد. تاثیرات نامطلوب این تغییرات شامل افزایش فشار خون، قند و کلسترول است.

روانشناسی غذا چه نقشی در مدیریت وزن دارد؟

روانشناسی علم رفتار هاست که به مطالعه چرایی و چگونگی رفتارهای افراد می پردازد. در این راستا افرادی که سعی در کنترل وزن خود دارند، روانشناسی دو مورد زیر را برای برسی دقیق تر به آنها پیشنهاد میدهد.

روانشناسی رفتاری: در این مدل الگوهای غذایی هر فرد شناخته میشود و راه هایی برای تغییر عادات غذایی وی پیشنهاد میشود.

روانشناسی شناختی: این مدل با تمرکز بر شناختن الگوهای فکری فرد با هدف مدیریت وزن تمرکز میکند.

چه درمان هایی برای کنترل وزن استفاده می شود؟

در حوزه روانشناسی غذا از روانشناسی رفتاری رویکردی بیشتر استفاده میشود. چرا که هم با رفتار و هم با تفکر افراد سر و کار دارد. برخی از زمینه هایی که در این حیطه مورد بررسی قرار میگیرند عبارتند از:

• تعیین آمادگی فرد برای تغییر

زمانی که یک فرد تصمیم میگیرد تغییراتی در برنامه غذایی خود ایجاد کند، به آگاهی نیاز دارد. این آگاهی لازمه شناخت اهداف فرد در مسیر و تعهد به آن است.

• یادگیری نحوه نظارت بر خود

خود نظارتی به شما کمک میکند تا از آنچه در لحظه تصمیم به خوردن آن میگیرید آگاه باشید. و حتی نسبت به وعده های غذایی خود توجه بیشتری نشان بدهید. هم چنین به شما کمک میکند تا نسبت به دستیابی اهداف بلند مدت خود متمرکز بمانید.

• تفکیک و گسستن پیوندها

در این زمینه بیشتر تمرکز بر روی کنترل محرک هاست، محرک هایی مانند انتخاب نکردن غذاهای ناسالم و خوردن در مواقع خاص. مهارت روانشناسی رفتاری از حواس پرتی به عنوان گزینه ای برای مقابله با استرس کمک میگیرد. در این رویکرد، عادات غذایی ناسالم جایگزین غذای سالم میشود. به طور مثال برای کم رنگ کردن عادات غذایی بد و گسستن آنها مواردی مانند رویکرد سازنده و مثبت، تفکر حل مسئله، برخورداری از حمایت اجتماعی و تغییر عادات غذایی پیشنهاد میشود.

چه استراتژی های غذایی به من کمک می کند وزنم را مدیریت کنم؟

اگر میخواهید وزن خود را کم کنید، اولین قدم تغییر نگرش و نگاه شماست. کنترل وزن به معنای تمام کلمه با مفهوم ایجاد تغییر در سبک زندگی هر فرد در یک راستاست. اگر بعد از رژیم کاهش وزن به رژیم تثبیت خود متعهد نمانید، تغییری در سبک زندگی تان رخ نخواهد داد. برای تثبیت موفقیت خود بعد از رژیم غذایی باید از نقشی که غذا در بدن شما ایفا میکند آگاه باشید. در این راستا آگاهی از انواع استراتژی های رفتاری و روانشناسی عادات های غذایی که باید هنگام استفاده از غذای خود بهره مند باشید، لازم است.

چند نکته روانشناسی غذا برای تغذیه سالم:

هرگز وعده غذایی رو حذف نکنید.

زمان را برای وعده های غذایی و میان وعده ها از قبل مشخص کنید.

عادات غذایی خود را پیگیری و ثبت کنید.

در ساعات انتهایی روز، از خوردن اجتناب کنید.

تا میتوانید آب بنوشید.

زمانی که هوس خوردن چیزی به سراغ تان آمد، فورا با حواس پرتی مانع از خوردن آن شوید.

به جای غذا خوردن ورزش کنید.

زمانی که مشغول کار، رانندگی و یا تماشای تلویزیون هستید غذا نخورید.

فقط در مکان های خاصی (مانند آشپزخانه) غذای خود را میل کنید.

به میزان غذایی که میل میکنین حتما دقت کنید.

از طیف وسیعی از غذاها استفاده کنید.

از یک پشتیبان کمک بگیرید تا انگیزه شما را تقویت کند.

به تغذیه سالم به عنوان تغییری در سبک زندگی خود فکر کنید.

هفته ای فقط یک بار خود را وزن کنید.

غذاهای سالم را انتخاب کنید.

دفتر خاطرات غذایی

دفتر خاطرات غذایی به منظور ثبت جزئیات تهیه میشود. اینکه چه غذایی را در چه زمانی میل میکنید، و هنگام صرف آن چه احساسی دارید یا چه کاری انجام میدهید در هنگام ثبت آن از ضروریات است. این دفتر به افراد کمک میکند تا درک بهتری از آنچه میل میکنند داشته باشند. هم چنین میتواند به پزشک و متخصص تغذیه شما کمک کند تا با اعمال تغییرات لازم وزن خود را مدیریت کنید.

10 نکته در مورد روانشناسی غذا و عادات آن

روانشناسی غذا و عادات آن همیشه موضوع بحث برانگیزی است. دلایل ارتباطی روان شناختی بسیاری وجود دارد که بر عادات غذایی افراد تاثیر میگذارد. این دلایل میتوانند بر همه افراد تاثیر بگذارند و گاهی تشخیص آن نیز به آسانی ممکن است. انتخاب غذاهای سالم و هوشمندانه به سبک زندگی سالم منجر میشود. زمانی که این انتخاب ها به صورت ناخودآگاه انجام شود، کنترل اختلالات پرخوری، عادات غذایی اجباری، افزایش وزن، افسردگی و بسیاری فاکتورهای دیگر نیز آسان تر میشود.

برخی افراد از غذا به عنوان یک عصا در روزهایی که با شرایط مساعدی ندارند نام میبرند. این در حالی است که برخی دیگر آنرا بزرگترین چالش طول روز خود میدانند. یکی از مهم ترین فعالیت های روانشناختی افراد در طول روز، غذا خوردن است. نکته هایی که در زیر نام برده شده، به روانشناسی غذا و عادات آن اشاره دارد.

غذا و تاثیر آن بر احساس

غذای خوب میتواند کلید یک زندگی شاد باشد. زمانی که غذایی سرشار از انواع مواد مغذی مورد نیاز بدن را مصرف میکنید، بهترین نسخه از خود قابل ارائه است. زمانی که غذا میخوریم، سطح انرژی و آرامش در بالاترین حد خود قرار دارد. همین طور غذا و احساس ذهنی که نسبت با آن پیدا میکنیم، باهم ارتباط مستقیمی دارند.

تاثیر تصویر بدن در سلامت روان

همزمان با رشد و تغییرات بدن در گذر زمان تغییراتی مانند عادات غذایی، سبک زندگی و حتی ثبات عاطفی نیز دستخوش تغییراتی میشود. به مثابه این تغییر تصویر روحی و ذهنی هر فرد نیز تغییر میکند. علاقه به خوردن غذای ناسالم و کنترل عادت های آن بسیار زیاد به فیزیک بدن هر فرد مربوط میشود. به طور مثال بدنی که تلاش میکند عزت نفس بالا خود را افزایش دهد. زمانی که این اتفاق می افتد سلامت روان نیز به مراتب در سطح بالاتری قرار میگیرد. به زبان ساده تر میتوان گفت زمانی که بتوانید بدن خود را عاشقانه دوست بدارید، مسلما خوشحالی شما نیز بیشتر خواهد شد.

غذا، نوعی مکانیسم مقابله منفی

حتما برایتان پیش آمده که بعد از یک روز کاری سخت خود را به یک رستوران دعوت کرده و دلی از عزا در بیاورید. یا زمانی که به لحاظ روحی در شرایط نامساعدی هستید خود را با خوردن ظرفی پر از بستنی خوشحال کنید. این ها همگی مثال هایی از مکانیسم های مقابله ای هستند. خوردن غذاهای مضر و ناسالم حس راحتی و امنیت در ما ایجاد میکنند. اما نکته پنهانی در این میان وجود دارد و آن تمام عادت های غذایی است که برای فراموش کردن غم و اندوه به کار میبندیم. که البته این خود نوعی مکانیسم مقابله ای منفی است.

اختلال های غذایی

انواع اختلالات خوردن در هر سنی بر روی تمامی افراد، فارغ از جنسیت آنها میتواند تاثیرگذار باشد. افرادی که با این اختلال دست و پنجه نرم میکنند، هیچ گاه ارتباط مناسبی با غذا نداشته اند. دلایل مختلفی برای توصیف این اختلال میتوان نام برد، اما نکته ای که واضح است تاثیر عادات غذایی مخرب بر سلامت روان افراد است. برخی از نمونه های این اختلال شامل بی اشتهایی، پر خوری عصبی و پرخوری است.

مدیریت وزن

تغییر وزن افراد دستخوش تمام غذاهایی است که مصرف میکنند. این پدیده با رفتارها و الگوهایی که به واسطه غذا خوردن در افراد شکل میگیرد، نیز متغییر است. این بدین معناست که ذهن ما قدرت بسیاری در کنترل کردن و به ویژه کنترل وزن دارد. رسیدن به وزن دلخواه لازمه تغییر رفتارهای بسیاری است که به هیچ عنوان مفید نیستند. تغییر نگرش درباره غذا و عادات آن نیز بسیار مهم و تاثیرگذار است. زمانی که این درک حاصل شود هرکسی موظف است خود را زیر نظر داشته باشد و عادات غذایی خود را تحت کنترل بگیرد.

غذا، داروی طبیعی

غذای کامل و مقوی به خودی خود میتواند یک دارو باشد. حتی میتوان داروهایی که برای تقویت ذهن و روان ما استفاده میشود را نیز دارو نامید. اینها شامل داروهایی است که در درمان افسردگی، اضطراب، تمرکز و تقویت حافظه تجویز میشوند. اگرچه دسترسی به موارد بالا چندان سخت نیست اما بسیاری از مردم نمیدانند که آنها تا چه میزان بر سلامت روان میتوانند تاثیرگذار باشند. روغن ماهی، انواع توت ها، ماست، غلات کامل، سبزیجات برگ دار، آجیل و لوبیا از انواع غذاهای کامل هستند.

هوس و ارتباط آن با میل عصبی

زمانی که هوس میکنیم چیزی بخوریم این بدان معناست که عمیقا به آن فکر میکنیم. تجربه افراد در میل شدید به خوردن و هوس آن کاملا متفاوت است. لازم به ذکر است که اکثر این غذاها شامل چربی ها و قند میشوند. میل شدید به انواع غذا و خوراکی ها میتواند متاثر از چند عامل روانی شناختی باشد. نقاطی از مغز که مسئول حافظه، لذت و پاداش هستند در این مسیر فعال هستند. عدم تعادل هورمون ها نیز یکی از دلایل ایجاد وس های خوردنی هستند. زمانی که بنا به دلایل عاطفی دچار بحران میشویم بدن به کمبودهای انواع مواد غذایی دچار میگردد. هوس و میل شدید که ایجاد میشود به خوبی نماینگر کمبودهای رژیم غذایی افراد است.

اعتدال، تعادل و تنوع

میانه روی، اعتدال و تنوع با غذا و عادت های آن در یک راستا هستند. زمانی که آنها به صورت متعادل رعایت شوند، سلامت روان هم در نقطه تعادل باقی میماند. وقتی از غذایی که دوست داریم به اندازه و در اعتدال میل کنیم دیگر دچار شرم و عذاب وجدان نمیشویم، بلکه احساس رضایت نیز داریم. امتحان کردن غذا و طعم های جدید در رژیم غذایی همیشه همراه با حس هیجان همراه است. اینها همگی جزئی از پیوندهای روان شناختی هستند که در اکثر مواقع به سلامت روان افراد کمک میکند.

مارکتینگ میتواند درک افراد از غذا را تغییر دهد

زمانی که احساس گرسنگی میکنید باید برای رفع آن کاری کنید. باید بدانید که رفع آن نیاز به درک هیچ مفهوم پیچیده ای ندارد. شاید تنها چیزی که کمی پیچیده به نظر برسد نحوه ادراک مغز از سطوح متفاوت گرسنگی است. این سطوح بر اساس غذایی که میخوریم تعریف میشود. شاید زمانی که ذهن ما با این مفهوم روبه رو میشود، در تلاش برای دریافت سهم بیشتر غذا باشد. به طور مثال سهم وعده های غذایی در آمریکا بسیار بیشتر از سایر کشورهاست. از دلایل مواجهه با این مفهوم میتوان به تبلیغات تلویزیونی، بیلبوردها و سایز ظروفی که در رستوران ها استفاده میشود اشاره کرد. این یکی دیگر از عوامل ارتباط شناختی غذا و عادات آن است که اغلب به آن توجه نمیشود.

رابطه سالم غذا با ذهنیت اشخاص

نکته ای که در پایان باید به آن اشاره کرد این است که غذا فقط به معنای پر کردن معده و رفع احساس گرسنگی نیست. غذا و عادت های آن یک فعالیت روانی هستند که همه افراد در طول روز با آن مواجه میشوند. برخی از متخصصین تغذیه معتقدند ارگان های دیگری مانند، قلب و روح نیز همزمان با غذا خوردن مشغول نوعی فعالیت هستند. اگرچه غذا خوردن به ظاهر یک عمل فیزیکی محسوب میشود اما متخصصین معتقدند که ایجاد ارتباط، خلق نوعی طرز تفکر است. این طرز تفکر مواردی چون آهسته خوردن، توجه به احوالات بدن در زمان های گرسنگی و سیری، و تشخیص الگوها و رفتارهای مرتبط با غذا را شامل میشود.

آیا تاکنون با این ظرافت به کاری که از بدو تولد انجام میدهید توجه کرده اید؟ روانشناسی غذا با نگرشی نسبتا جدید به منظور اصلاح عادات غذایی بسیار مورد توجه قرار دارد.