شهر خلاق یونسکو

شهر خلاق یونسکو

از آنجاییکه شهرها به عنوان ارکان اصلی پیشرفت هستند در حفظ فرهنگ و آداب و رسوم نیز نقش مهمی ایفا میکنند. توجه به خلاقیت در مدیریت آنها در کنار رویکردهای ویژه فرهنگی به عنوان عاملی برای رقابت در “عصر جهانی شدن” مطرح میشود. و نیز با توجه به سرعت چشمگیر پیشرفت جوامع بشری، دو عنصر خلاقیت و ایده پردازی بیش از پیش مطرح میشوند. ایده شهر خلاق که از جانب یونسکو به دنیا معرفی شد این پروژه به منظور افزایش و ارتقای همکاری در میان شهرهای جهان راه اندازی شد تا به عنوان راهکاری برای پیشرفت آنها استفاده شود.

مفهوم شهر خلاق

مفهوم شهر خلاق (Creative City) برای اولین بار در سال 1988 توسط شخصی استرالیایی به نام دیوید ینکنن (David Yencken) به دنیا معرفی شد. این مفهوم که در حال تبدیل شدن به یک جنبش جهانی است، میتواند در برنامه ریزی شهری به الگویی جدید تبدیل شود. در همین راستا از سال 2004 یونسکو (UNESCO) یا همان سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد دست به اقدامی مبتکرانه زد. این اقدام به منظور برقراری صلح و رفاه جهانی از طریق همکاری با کشورهای جهان در هفت حوزه برگزار شد. یونسکو شهرهایی را که در حوزه های زیر مستعد باشند به عنوان شهر خلاق معرفی میکند. این هفت حوزه عبارتند از صنایع دستی و هنرهای بومی، طراحی، فیلم و سینما، خوراک و غذا، ادبیات، هنرهای رسانه ای و موسیقی.

این انتخاب هر دو سال یک بار در ماه فوریه انجام میشود که کشورها می بایست شهرهای خود را به این سازمان اعلام کنند. آنها باید تا ماه آوریل پرونده خود را به یونسکو ارسال کنند که نتیجه نهایی در ماه دسامبر اعلام گردد. هر شهر باید پرونده خود را در قالب پروپوزال که بیانگر طرح های پیشنهادی است ارائه دهد. سپس یونسکو بعد از بررسی پرونده های موجود و احراز شرایط مورد نیاز، نظر نهایی خود را بیان میکند.

هدف

معرفی کردن شهرها با ویژگی خلاق بودن ایده نسبتا جدیدی است که در مطالعات چند سال اخیر مدیریت شهری به آن پرداخته شده است. فلسفه خلاق بودن شهرها بر دو اصل استوار است. اول اینکه همیشه پتانسیل های خلاق و نوآورانه وجود دارد و مردم نیز میتوانند با برنامه ریزی از فرصت های پیش رو استفاده کنند. شهرهای خلاق با به اشتراک گذاشتن تجربیات خود در زمینه های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی باید زمینه ای برای نمایان شدن خلاقیت ها و استعدادهای شهروندان فراهم کنند.

هدف مشترک تمام این حوزه ها ترویج خلاقیت برای توسعه فرهنگ شهری است. در این طبقه بندی شهرها متعهد میشوند تا تجربیات خود را به اشتراک بگذارند. این اشتراک با هدف فراگیری فرهنگ شهر انتخاب شده، ایجاد تعامل بین بخش خصوصی و دولتی، و تقویت برنامه های حرفه ای و هنری است. برای اینکه شهری به عنوان شهر خلاق خوراک و غذا انتخاب شود باید اقداماتی انجام گردد. این اقدامات شامل ایجاد موزه غذای محلی برای ترویج رسپی ها، حمایت از توسعه و توانمند سازی زنان با ارائه آموزش و فرصت شغلی است.

رشت، اولین شهر خلاق ایرانی

در سال 1393 مرکز استان گیلان، شهر رشت به عنوان اولین شهر خلاق خوراک (Gastronomy) از ایران معرفی شد. در آن زمان از بین 17 شهر کاندید، شهر رشت رتبه اول را کسب کرد که تنوع غذایی آن نزدیک به 300 مورد است. سال 2021 نیز لیستی از 49 شهر خلاق از جانب یونسکو منتشر شد. در این لیست نام استان کرمانشاه به عنوان تنها نماینده ایران به عنوان شهر خلاق خوراک و غذا در میان آنها به چشم میخورد. این استان با 80 نوع غذا و خوراک، 11 نوع نان، و 20 نوع شیرینی قطب گردشگری غذا مطرح است.

کرمانشاه

کرمانشاه اکنون سی و هفتمین شهر خلاق خوراک جهان و دوازدهمین شهر خلاق خوراک در آسیاست. این تنوع در خوراک، متاثر از تنوع قومیت و هم چنین بهره مندی از انواع جاذبه های متنوع جغرافیایی است. پیش تر نیز شهرهایی مانند اصفهان و بندرعباس به عنوان شهر خلاق صنایع دستی و سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی انتخاب شدند.

در پایان ذکر این نکته لازم است که حضور در این جایگاه به معنی قبول مسئولیت در راستای رشد و اعتلای فرهنگ آن شهر و کشور است.با معرفی یک شهر به عنوان شهر خلاق، آن شهر در سطح جهانی شناخته میشود. به تبع این انتخاب جذب گردشگر و سرمایه رخ خواهد داد که تاثیرات چشمگیر بر اقتصاد و روابط بین الملل قابل توجه خواهد بود. اما گاهی با عدم برنامه ریزی مدیران و مسئولان مربوطه میتواند به حذف آن منجر شود که خود خسران بزرگی خواهد بود.